DEFAULT MODE NETWORK
Nog niet zo lang geleden ontdekten we dat het brein een standje heeft dat aangaat zodra je even niks doet, dus nergens bewust aandacht aan geeft. De hersengebieden die geactiveerd worden als je zit te niksnutten wordt vandaag de dag Default Mode Network genoemd, een soort standaard achtergrond standje. Het standje waar je brein op terugvalt als er even niks te doen is. En gek genoeg is er heel veel over te vertellen, hoe meer onderzoek er naar gedaan wordt, hoe interessanter het wordt. De basisstand van je hersenen, die eigenlijk een heel netwerk van hersengebieden is, heeft met allerlei gezondheidsaspecten te maken. Het lijkt samen te hangen met geheugen, met creativiteit, maar ook met bijvoorbeeld het herbedraden van het brein en, als het niet goed werkt, met depressie,
Alzheimer, ADHD, angstklachten en nog veel meer beelden.
Het netwerk bestaat uit een reeks van gebieden, zoals de Amygdala en de Hippocampus die vooral veel te maken hebben met emoties en geheugen. Maar ook bijvoorbeeld het middelste gedeelte van de Prefrontale Cortex, maar vooral ook het achterste gedeelte van de Cingulate Cortex worden actiever zodra je zit te niksnutten. Ingewikkelde woorden, maar wat betekent dat eigenlijk dat die gebieden actiever worden? Nou, je zou dit het ego kunnen noemen, zodra je zit te niksen, herordent dit netwerk alle indrukken en geeft je een gevoel van wie je bent in de tijd. Je zou kunnen zeggen, het ordent het verleden en bereidt je voor op de toekomst, maar geeft je vooral een gevoel van identiteit, het is heel erg op jezelf gericht. Het grappige is dat heel veel cliënten behoefte hebben om iets, bijvoorbeeld een vervelende gebeurtenis, een plekje te geven. Dat is nou precies wat dit netwerk doet, zodra je het even de tijd geeft.
Wat je nu vaak ziet als mensen bijvoorbeeld vervelende gebeurtenissen hebben meegemaakt, is dat ze moeite hebben om even rustig te gaan zitten. Ze worden dan direct onrustig en merken dat ze allerlei drukke gedachten krijgen. Als je vraagt wat voor gedachten, dan kunnen ze dat vaak niet eens precies zeggen, het zijn eerder flarden van gedachten, dan uitgebreide en uitgewerkte gedachtegangen. Maar emoties horen er ook bij en ook allerlei herinneringen. Als er vervelende dingen zijn gebeurd, zijn het ook veel nare gevoelens en nare herinneringen.
Gek genoeg is het toch van belang dat je je hier zo nu en dan aan overgeeft, liefst niet de hele dag, maar met grote regelmaat eventjes, laten we zeggen elke uur vijf minuutjes of zo. Het zorgt er namelijk voor dat je brein de moeilijke ervaringen op een betekenisvolle manier herordent en verwerkt. Ze verbindt als het ware de ervaringen met je gevoel van wie je bent. Hoe meer je hier aan wilt ontsnappen, hoe meer het aan de deur klopt, maar ook hoe moeilijker het wordt om vervelende ervaringen ‘een plekje te geven’, oftewel, zoals psychologen dat noemen, om het te integreren in je persoonlijkheid.
Veel mensen hebben zoiets van, ‘daar moet ik maar niet aan beginnen, want als ik daar aan begin dan houdt het nooit meer op’. Maar dat is nou net niet waar, sterker nog, dat gebeurt eigenlijk alleen als je het juist steeds bevecht. Het aardige van het systeem is namelijk dat het direct weggaat zodra je je aandacht op iets anders richt, het kan alleen aanstaan als je even niets aan je hoofd hebt.